Afspraak is afspraak. Maar wat als de vraag naar producten door de corona-crisis van de ene op de andere dag is weggevallen of grondstoffen opeens onbetaalbaar zijn geworden? Kunt u dan onder uw contract uit?
Als onvoorziene omstandigheden maken dat ongewijzigde nakoming redelijkerwijs niet meer kan worden verwacht, dan kan de rechter een contractuele afspraak wijzigen (6:258 BW). Als de corona-crisis een contractuele belangen flink heeft verstoord, dan kan een beroep op onvoorziene omstandigheden dus uitkomst bieden. Het is echter zeker geen sinecure. Rechters zijn terughoudend met inmenging in contractuele afspraken. Dat blijkt ook uit de eerste uitspraak waarin vanwege de corona-crisis een beroep werd gedaan op onvoorziene omstandigheden.
Feiten
De twee betrokken partijen hadden onderhandeld over overname van aandelen. Er was een LOI getekend, waarbij was afgesproken dat de koopprijs 169 miljoen euro zou zijn. Daarin was ook een break-up fee van 30 miljoen euro opgenomen. De corona-crisis brak uit en de koper trok zich terug. Op dat moment was de uiteindelijke Transaction Agreement nog niet getekend.
De discussie en het oordeel van het NCC
De verkoper zag het liefst dat de transactie door zou gaan. Volgens hem was de deal rond. Zo niet, dan moest de koper in ieder geval de break-up fee betalen. Die weigerde dat. De onderneming was volgens hem zo hard geraakt door de corona crisis dat van hem niet kon verwachten dat hij de (volledige) break-up fee betaalde. De partijen kwamen er zelf niet uit en de verkoper stapte naar het Netherlands Commercial Court, onderdeel van de rechtbank Amsterdam.
De rechtbank is van mening dat de koper niet verplicht was om de aandelen af te nemen. Ze kon dus onder de transactie uit. Dat de LOI bepaalde dat zij in die situatie de break-up fee moest betalen stond niet ter discussie. Maar kon de verkoper daar wel een beroep op doen nu de corona-crisis een enorme impact had op de waarde van de onderneming?
De rechtbank overwoog dat de coronacrisis mogelijk een onvoorziene omstandigheid is, maar dat deze niet van dien aard is dat de verkoper redelijkerwijs geen aanspraak zou kunnen maken op de break-up fee. De fee is volgens de rechtbank niet alleen bedoeld als stimulans om de transactie aan te gaan, maar geeft ook een verdeling en beperking van risico. Daarbij past het niet dat een rechter de fee verlaagt of aanpast als de waarde van de onderneming daalt.
De hele uitspraak leest u hier.
Conclusie
In veel gevallen zal de corona-crisis niet voorzien zijn, maar dan is de strijd nog niet gestreden. Rechters zullen zich slechts in uitzonderlijke situaties willen inmengen in partij-afspraken. Bij de beoordeling van een vordering zullen zij in breder perspectief kijken naar de specifieke contractuele relatie en de contractuele verdeling van risico’s.